کنترل داخلی در شرکت ها یک فرآیند حسابداری است که معمولا به منظور دستیابی به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت جهت سودآوری شرکت و یا حفظ توان مالی موسسه انجام می‌شود. کنترل داخلی شرکت‌ها دارای انواع چرخه معاملات، اهداف و الزامات منحصر به عرصه‌ی خود است که باید در خصوص انجام این فرآیند، نکات و ارزیابی‌هایی رعایت کنیم.
کنترل داخلی حسابداری
کنترل داخلی در شرکت یک فرآیند اقتصادی است که حسابدار جهت اطمینان از تحقق یافتن اهداف شرکت توسط مدیرعامل و یا هیئت مدیره انجام می‌دهد. اهدافی که بر پیشبرد کنترل داخلی در حسابداری و حفظ وضعیت مالی موسسه مورد هدف قرار می‌گیرد به 4 دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از:
اتکاپذیری گزارشگری مالی
اثربخشی و کارآیی عملیات
آگاهی از میزان تحقق اهداف
رعایت قوانین و مقررات شرکت
چرخه معاملات حسابداری
کنترل داخلی در شرکت ها و تمامی معاملات در سازمان‌ها، چه انتفاعی و چه غیرانتفاعی در قالب چهار چرخه معاملاتی پردازش می‌شوند. چرخه‌های معاملاتی عبارتند از:
چرخه مخارج
چرخه تولید «تبدیل»
چرخه درآمد
چرخه مالی
اهداف کنترل داخلی در شرکت
کنترل داخلی شرکت‌ها دارای هدف و برنامه‌هایی است. اهداف کنترل داخلی در شرکت ها عبارتند از:
قابلیت اعتماد و درستی اطلاعات
رعایت سیاست‌ها، طرح‌ها، روش‌ها و قوانین و مقررات
حفاظت از دارایی ها
اقتصادی و کارآمد بودن عملیات
تحقق هدف‌های سازمانی مربوط به عملیات برنامه
چارچوب کنترل داخلی شرکت
چارچوب اولیه‌ای که در ارتباط با کنترل داخلی در شرکت ها تعریف شد، در سال 1992 با نام کوزو بوده است و پس از 2 سال تجدید چاپ شد. این چارچوب تعریفی عام از کنترل‌های داخلی ارائه داده و در باب ارزیابی سیستم‌های کنترل داخلی رویکردی یکپارچه فراهم ساخته است.
چارچوب‌های کنترل داخلی شرکت‌ها در 5 گروه تقسیم شده است که این گروه ها عبارتند از:
نظارت و پایش
فعالیت‌های کنترلی
اطلاعات و ارتباطات
ارزیابی شرکت
محیط کنترلی
انواع کنترل‌های داخلی حسابداری در شرکت
کنترل داخلی در شرکت ها به 2 دسته تقسیم می‌شود. الف) کنترل داخلی عملیاتی، ب) کنترل داخلی حسابداری
کنترل داخلی حسابداری: اقداماتی که جهت کسب اطمینان از حفظ دارایی و درستی اسناد و مدارک و ارائه‌ی صورت‌های مالی به کار برده می‌شود، جزء کنترل‌های داخلی حسابداری محسوب می‌شوند. انواع کنترل داخلی حسابداری عبارتند از:
کنترل پایه «اولیه»
کنترل انضباطی «ثانویه»
تمایز بین حسابرس مستقل و حسابرس داخلی
حسابرس مستقل و حسابرس داخلی از جهاتی با هم تفاوت و تمایز دارند که شامل:
گزارش ارائه شده
تحصیلات هرکدام از حسابرسان
دسترسی استفاده کنندگان از گزارش
هدف ارائه گزارش
الزام قانونی برای انجام نوع حسابرسی
داشتن استقلال در حسابرسی
گزارش ارائه شده حسابرس مستقل باید واضح و کتبی باشد، اما حسابرس داخلی می‌تواند گزارش خود را به صورت شفاهی، پاورپوینت و… هم ارائه دهد. (حتما بخوانید: حسابرسی داخلی)
حسابرس مستقل باید دارای تجربه و تحصیلات حسابرسی در زمینه مالی باشد، اما حسابرس داخلی الزام به تحصیل در زمینه مالی و حسابرسی نیست.
نتیجه گیری
کنترل داخلی در حسابداری یک فرآیند اقتصادی است که حسابدار جهت اطمینان از تحقق یافتن اهداف شرکت توسط مدیرعامل و یا هیئت مدیره انجام می‌دهد. کنترل داخلی شرکت‌ها و تمامی معاملات در سازمان‌ها، چه انتفاعی و چه غیرانتفاعی در قالب چهار چرخه معاملاتی (مخارج، تولید، درآمد و مالی) پردازش می‌شوند.
منابع: