اطلاعات ارائه شده از مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم ، دستمزد مستقیم و غیر مستقیم و هزینه های سربار در حسابداری صنعتی به عنوان بهای تمام شده شناخته می شوند. یک مدیر می تواند با استفاده از این اطلاعات به دنبال راه هایی برای کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری باشد.
عوامل اصلی بهای تمام شده
در ساخت محصول مورد نظر هزینه هایی به شکل مستقیم و غیر مستقیم انجام می شوند. این هزینه ها، عوامل اصلی بهای تمام شده نامیده می شوند. این عوامل، شامل سه جزء اصلی می باشند. به عبارت دیگر، عوامل اصلی بهای تمام شده عبارتند از:
مواد
هزینه ها
دستمزد
مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم
مواد، شامل مواد خام و قطعات اصلی است که برای ساخت محصول به کار برده می شوند. مواد اولیه که جز لاینفک محصول تولید شده هستند، به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شوند. یکی از اقلام اصلی بهای تمام شده در حسابداری صنعتی، مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم می باشند، که بدون وجود این مواد ساخت محصول امکان پذیر نیست.
ویژگی های مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم
در این قسمت به تفکیک با ویژگی‌های مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم آشنا می شوید.
ویژگی های مواد مستقیم
ویژگی های مواد مستقیم عبارتند از:
هر دو نوع این مواد دارای ارزش اقتصادی هستند، اما موادمستقیم دارای ارزش اقتصادی بالاتر نسبت به سایر مواد می باشند.
هر دو نوع این مواد در ساخت محصول استفاده می شوند، ولی مواد مستقیم جزء اصلی و لاینفک محصول می باشند.
موادمستقیم در محصول ساخته شده قابل رویت و قابل ردیابی و رهگیری هستند.
ویژگی های مواد غیر مستقیم
برخی از ویژگی های مواد غیر مستقیم عبارتند از:
موادمستقیم و غیرمستقیم هر دو در جریان تولید مورد استفاده قرار می گیرند، اما مواد غیر مستقیم معمولاً کم و ارزان بوده و به مقدار زیاد خریداری می شوند.
برخلاف موادمستقیم نمی توانند به درستی شناسایی شده و به مرکز یا واحد خاص اختصاص داده شوند.
وجود هر دو نوع موادمستقیم و غیرمستقیم برای ساخت محصول الزامی است، ولی ماهیت کالای تولید شده مستقیما به مواد غیر مستقیم وابسته نیست.
انواع مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم در واحد تولیدی
موادمستقیم و غیر مستقیم که از اقلام اصلی بهای تمام شده می باشند، هر یک به چند دسته طبقه بندی می شوند. انواع مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم در واحد تولیدی به شرح زیر میباشد:
انواع مواد مستقیم
انواع مواد مستقیم عبارتند از:
مواد خام
مواد اولیه
مواد خام موادی هستند که مستقیما از طبیعت گرفته شده و هیچ گونه تغییر شکلی روی آنها صورت نگرفته است. مواد اولیه موادی است که محصول کارخانه های دیگری باشد. که در این واحد تولیدی به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می گیرد.در ادامه چند نمونه از مواد مستقیم در واحدهای تولیدی بیان می شود.
طبقه بندی هزینه ها
هزینه ها و تحلیل آنها در حسابداری بهای تمام شده از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. اگر بتوانیم هزینه های مجموعه را به درستی شناسایی کرده و طبقه بندی درستی داشته باشیم می توانیم گزارشات دقیقی ارائه دهیم. این گزارشات می توانند مدیران را در کنترل این موارد کمک کنند. در نتیجه می توانیم هزینه ها را کاهش داده و سودآوری بیشتری داشته باشیم.
طبقه بندی دستمزدها
پرداختی های انجام شده به نیروی کار در جهت ساخت محصول را به عنوان دستمزد تولید در نظر می گیرند.
دستمزد به دو بخش زیر تقسیم می شود:
دستمزد مستقیم
دستمزد غیر مستقیم
حسابداری مواد غیر مستقیم تولید
مواد غیر مستقیم یکی از اقلام سربار ساخت می باشند. این مواد اگرچه در فرایند تولید مورد استفاده قرار می گیرند و وجود این مواد برای ساخت محصول الزامی است، ولی به صورت واضح در محصول تولید شده قابل شناسایی نیستند.
در حسابداری مواد غیر مستقیم، ثبت مواد غیر مستقیم به شکل زیر می باشد:
کنترل سربار **
موجودی مواد **
تفاوت ثبت حسابداری مصرف مواد مستقیم و مواد غیر مستقیم در این است که، موادمستقیم به بدهکار حساب ” کار در جریان ساخت” و مواد غیر مستقیم به بدهکار حساب” کنترل سربار” ثبت می شود. در قسمت بستانکار هر دو نوع مواد غیرمستقیم و مستقیم به حساب” موجودی مواد” ثبت می شوند.
نتیجه گیری
حسابداری صنعتی یکی از حوزه های های حسابداری می باشد که با استفاده از آن اندازه گیری، ثبت و گزارش های مرتبط با بهای تمام شده انجام می شود. مدیریت بهای تمام شده در شرکت ها یکی از وظایف مهم حسابداران می باشد. درواقع حسابداران موظف هستند که اطلاعات مناسبی از اقلام بهای تمام شده در اختیار مدیران شرکت بگذارند که مدیران با استفاده از این اطلاعات اقدام به کاهش هزینه ها و افزایش سود آوری شرکت نمایند.
منابع: