شرکت های بازرگانی و تولیدی با معاملات کالا سر و کار دارند اما شرکت های خدماتی برخلاف شرکتهای فوق با معاملات کالا سر و کار ندارند. در محاسبه بهای تمام شده شرکتهای خدماتی موجودی وجود نداشته و تعیین بهای تمام شده خدمات، محور گرد آوری اقلام بهای تمام شده می باشد.
تعریف بهای تمام شده
از مهم ترین اطلاعاتی که جهت بهبود عملکرد یک واحد اقتصادی بایستی در اختیار مدیران آن واحد قرار بگیرد، بهای تمام شده می باشد. در تعریف بهای تمام شده می توان گفت مجموع تمام هزینههای مصرفی در تولید محصول و ارائه خدمات که به آن حسابداری صنعتی نیز می گویند.
اهداف محاسبه بهای تمام شده خدمات چیست؟
حوه حسابداری شرکتهای خدماتی به این صورت است که علاوه بر محاسبه درآمد و هزینه شامل خرید دارایی، ایجاد بدهی و افزایش سرمایه نیز می باشد. به طور کلی هدف از حسابداری بهای تمام شده در شرکت های خدماتی به شرح زیر می باشد:
بودجه بندی صحیح
افزایش کار آمدی شرکت
افزایش سود
بهای تمام شده در شرکت های خدماتی
جهت محاسبه بهای تمام شده شرکتهای خدماتی ابتدا می بایست با استفاده از سیستم عملیاتی نسبت به جذب هزینه های مستقیم برای هر موضوع هزینه یابی اقدام گردد.
سپس شناسایی و ثبت هزینه های غیر مستقیم به تفکیک مراکز هزینه انجام شود و در نهایت بعد از عملیات هزینهیابی و تسهیم، بهای تمام شده شرکتخدماتی محاسبه گردد.
هزینه یابی چیست؟
مراحلی که طی می شود تا بهای تمام شده خدمات ارائه شده به مشتریان تعیین گردد هزینهیابی نامیده می شود. به عبارتی دیگر هزینه یابی روشی برای تهیه و ثبت گزارش های حسابداری بوده و مواد اولیه، دستمزد و سربار را کنترل می نماید.
فرمول های محاسبه بهای تمام شده
شرکتهای تولیدی و بازرگانی با کالا و مواد سر و کار دارند و فرمول بهای تمام شده در این دو نوع شرکت به شرح زیر است:
مواد مستقیم + سربار + دستمزد مستقیم = بهای تمام شده
شرکتهای خدماتی با کالا و مواد سرکار ندارند در نتیجه دو عنصر اصلی بهای تمام شده شرکتخدماتی دستمزد مستقیم و سربار می باشد که فرمول آن به شرح زیر است:
سربار + دستمزد مستقیم = بهای تمام شده شرکت خدماتی
صورت های مالی بهای تمام شده شرکت خدماتی
مهم ترین قسمت گزارش های حسابداری شرکتهای خدماتی، صورت های مالی شرکت میباشد. صورت های مالی گزارش های برون سازمانی هستند که در پایان سال مالی تهیه شده و دراختیار استفاده کننده های برون سازمانی قرار میگیرد.
صورت های مالی بهای تمام شده شرکتخدماتی به شرح زیر می باشد:
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان جامع
صورت وضعیت مالی یا ترازنامه
صورت گردش وجوه نقد
صورت تغییرات حقوق مالکانه
یادداشت های توضیحی
نکات مهم محاسبه بهای تمام شده شرکت های خدماتی
جهت محاسبه بهای تمام شده شرکتهای خدماتی رعایت و توجه به نکات زیر می تواند منجر به نتایج مطلوب شود:
تعریف ماهیت فعالیتهای شرکت
تعریف ظرفیتهای خدمات رسانی و نوع خدماتی که ارائه شده به مشتریان
تعریف تقویمهای کاری
تعریف مراکز هزینه و درآمد شرکت
تعیین فعالیتهای مشابه
تعیین روشهای هزینه یابی شرکت
تعیین محرکهای هزینه ای و شناسایی رابطه مراکز هزینه با یکدیگر
نتیجه گیری
با محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات شرکت ها و سپس تهیه و تنظیم گزارش های دقیق بهای تمام شده خدمات ارائه شده، مدیران واحد خدماتی می توانند با تکیه بر گزارش های تنظیم شده نسبت به اتخاذ تصمیم های صحیح در جهت افزایش کارایی و سود دهی واحد اقتصادی خود اقدام نمایند.
منابع: