شرایط کاری مختلف کسب وکارها در ایران باعث تلاش برای استاندارد سازی فعالیت های اقتصادی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه شد. در این راستا عواملی چون بیمه کارکنان، حداقل حقوق و جدول طبقه بندی مشاغل قوانینی بود که با این هدف شکل گرفتند.
طبقه بندی مشاغل چیست؟
عبارت طبقه بندی مشاغل به معنی تقسیم بندی مشاغل در سازمان از پایین تا بالاترین سطح شغلی بر اساس عواملی چون اهمیت، تخصص، وظایف، مهارت ها و سایر عوامل می باشد. از توضیح کلامی آن که بگذریم طرح طبقه بندی مشاغل مدتی است در سیستم قانون کار ایران مشخص و اجرایی شده و برای عده بسیاری از شاغلین آشنا می باشد.
طرح طبقه بندی مشاغل برای مشخص شدن شرح شغل، استاندارد سازی مشاغل و جلوگیری از بهره کشی شاغلین در هر کارگاه می باشد. این قانون توسط وزارت کار جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از کارکنان و جلوگیری از سوءاستفاده کاری از کارکنان ایجاد شده است.
اگر کارگر، حد وظایف و شرح شغلی خود را نداند امکان بهره کشی از وی وجود خواهد داشت. نداشتن تعریف مشخصی از شغل، سطح کاری، وظایف و نداشتن دامنه کاری باعث بهره کشی اضافی از کارگر یا پرداخت حقوق کمتر از زحمت وی می شود.
قانون طبقه بندی مشاغل برای جلوگیری از موارد فوق و حمایت از کارگران به گروه بندی مشاغل می پردازد. قانون طبقه بندی مشاغل به تهیه و تدوین شرح شغل، تعریف و ارزش گذاری آن اقدام کرده است تا بتواند جلوی سوءاستفاده از کارگران را بگیرد.
چه افرادی مشمول طرح طبقه بندی مشاغل هستند؟
در قانون اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، دو دسته از کسب و کارها ملزم به اجرای این طرح هستند.
کارگاه هایی که دارای 50 کارگر و بیشتر هستند ملزم به اجرای طرح طبقه بندی مشاغل هستند.
شرکت های خدماتی (پیمانکاری و تامین نیروی انسانی) طرف قرارداد با دستگاه های اجرایی
به عبارت دیگر این قانون مشمول کارکنانی می شود که در کارگاه هایی با حداقل 50 نفر پرسنل یا شرکت های طرف قرارداد با ادارات اجرایی شاغل هستند.
طرح طبقه بندی مشاغل شامل چه کارگاههایی میشود؟
کارگاه های مشمول این طرح عبارتند از کلیه کارگاه هایی که حداقل 50 نفر نیروی انسانی فعال داشته باشند.
تفاوتی در دائم یا پاره وقت بودن آنها وجود ندارد.
جریمه عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل چقدر است؟
در صورتی که یک کارگاه یا شرکت که مشمول طرح طبقه بندی مشاغل باشند ، اقدام به اجرای آن نکنند، کارکنان می توانند از کارفرما شکایت کرده و وی را مجبور به اجرای طرح، همچنین محاسبه و پرداخت معوقات طبقه بندی مشاغل نمایند.
مزد کارگران مشمول طرح طبقه بندی مشاغل چگونه تعیین می شود؟
گروه بندی مشاغل در هر کارگاه با توجه به شرایط آن تعیین شده و پایه ای برای تعیین مزد کارگران می گردد.
افزایش مزد پایه سالانه کارگران توسط وزارت کار تعیین می گردد. به عنوان مثال در سال 99 با ضریب 15 درصد نسبت به حقوق سال 98 تعیین گردیده است.
نحوه محاسبه مزد شغل در سال 99 به شرح زیر است:
مزد شغل روزانه سال 99= آخرین مزد شغل به صورت روزانه در سال 98* 1.15
نتیجه گیری
طرح طبقه بندی مشاغل قانون کار به کارکنان امنیت شغلی بیشتری داده و باعث استقرار جایگاه درست کارگاه یا بازار کار می شود. این طرح با گروه بندی مشاغل امکان ارتقا شغلی را برای کارکنان فراهم ی آورد و این اطمینان را به آنها می دهد که با فعالیت صحیح، بهبود شغلی خواهند داشت.
منابع: