تمام شرکت های حسابداری در پایان هر سال مالی باید اظهارنامه های مالیاتی را ارائه نمایند، پس از بررسی اظهارنامه مسئول رسیدگی، اسناد و مدارک مودی را طلب می نماید، دفاتر قانونی حسابداری جزء مهم ترین اسناد مالی قابل ارائه هستند. اطلاعات رویداد های مالی شرکت ها در طول سال باید در دفاتر قانونی حسابداری ثبت شوند و در پایان سال مالی این دفاتر پلمپ شده و به مسئولین رسیدگی به امور مالیاتی تحویل داده شوند.
دفاتر قانونی حسابداری چیست؟
دفتر قانونی شامل تمامی اطلاعات بدهکاری و بستانکاری و کلیه اطلاعات مالی شرکت یا مجموعه، به ترتیب تاریخ وقوع است.
دفاتر قانونی دو نوع هستند: دفاتر قانونی رسمی و دفاتر قانونی غیر رسمی یا کمکی.
دفاتر رسمی، دفاتری که بر اساس قانون الزام برای تهیه و تنظیم آنها وجود دارد دفاتر رسمی هستند که در مجموع به دو«دفتر روزنامه» و« دفتر کل» تقسیم میشوند.
دفاتر غیر رسمی، دفاتری که تهیه آنها الزامی نیست و برای آسان تر کردن و افزایش دقت در امر حسابداری و نگهداری بهتر حسابها نگارش میشوند که «دفتر معین» از معروف ترین دفاتر غیر رسمی میباشد.
کاربرد دفاتر قانونی حسابداری
سند رسمی برای کاهش اشتباهات حسابداری در خصوص عدم ثبت معاملات و رویدادهای مالی و یا ثبت تکراری آنها و چک کردن آنها بر اساس نیاز می باشد .
دفاتر قانونی ، کلیه جزئیات مربوط به یک رویداد مالی اعم از تاریخ، مقدار معامله، نام طرف حساب، بدهکاری و بستانکاری را نشان می دهند. کرده و دسترسی های بعدی به آنها را راحت می کند.
انواع دفاتر قانونی حسابداری
دفاتر قانونی حسابداری دارای انواع مختلفی می باشد که در این بخش به معرفی هر یک از این انواع می پردازیم.
دفتر روزنامه
دفتر روزنامه عمومی
دفتر روزنامه خصوصی
دفتر کل
نحوه اصلاح اشتباه در تحریر دفاتر قانونی
اگر اشتباه در مبلغ و یا عنوان حساب ها در زمان ثبت دفتر روزنامه و قبل از انتقال به دفتر کل باشد می توان روی مبلغ و یا نام حساب اشتباه یک خط کشیده و با نوشتن مبلغ و یا عنوان حساب درست در بالای آن اشتباه را تصحیح کرد.
اگر مبلغ صحیح نوشته شده باشد اما به جای حساب ملزومات اشتباها حساب اثاثه بدهکار شده باشد. برای اصلاح این اشتباه روی حساب اثاثه خط کشیده و سپس عنوان حساب صحیح در بالای آن نوشته میشود.
اگر اشتباه بعد از انتقال به دفتر کل خطا کشف شود، با انجام یک ثبت اصلاحی در دفتر روزنامه تصحیح می شود. بنابراین با انجام ثبت اصلاحی مبلغ مورد نظر را از حساب قبلی کسر و به حساب درست آن اضافه میکنیم. راه دیگری هم برای تصحیح این اشتباه وجود دارد، بدین ترتیب که ابتدا ثبت اولیه نادرست برگرداننده شده و سپس ثبت صحیح در دفتر روزنامه نوشته شود. (ثبت معکوس)
درصورتی که اشتباهات انجام شده در دوره مالی بعد کشف شود، اگر این اشتباهات تأثیری بر درآمد و هزینه دوره قبل نداشته باشد، به حالت معمول اصلاح می گردد اما اگر اشتباهات با درآمد و هزینه دوره قبل در ارتباط باشد، با توجه به اینکه هزینه ها و درآمدها بر روی سرمایه دوره قبل تأثیر گذاشته است لذا این اشتباهات با کاهش و افزایش سرمایه تصحیح میگردد.
چنانچه در زمان انتقال اقلام از دفتر روزنامه به دفتر کل اشتباهی از لحاظ مبلغی رخ دهد، برای اصلاح آن یک خط بر روی مبلغ اشتباه در دفتر کل کشیده و سپس مبلغ صحیح در بالای آن نوشته می شود. در صورتی که اشتباه ناشی از نقل یک قلم به یک حساب نادرست باشد، برای تصحیح آن یک خط بر روی مبلغ وارد شده به حساب نادرست کشیده و سپس ثبت مربوط در حساب درست نوشته می شود.
منابع: